Metodę Integracji Sensorycznej stworzyła w latach sześćdziesiątych ubiegłego wieku, dr. Jean Ayers. Była ona psychologiem, pedagogiem specjalnym i terapeutą zajęciowym. Metoda ta przez kolejne lata intensywnie rozwijała się i obecnie jest stosowana z powodzeniem w wielu krajach, w tym również w Polsce.

Integrację sensoryczną można opisać, jako skomplikowany proces, w którym nasz mózg prawidłowo rejestruje bodźce z receptorów wszystkich zmysłów jednocześnie, tj.: wzrokowych, słuchowych, węchowych, smakowych, dotykowych (czucie powierzchniowe), węchowych, proprioceptywnych (czucie głębokie) i przedsionkowych (zmysł równowagi, odbierający wrażenia pochodzące z ruchu). 

Prawidłowa organizacja informacji pochodzących z tych zmysłów jest kluczowa dla wielu funkcji, w tym funkcji ruchowych, mowy, emocji, uwagi czy percepcji. Proces ten przebiega prawidłowo, jeśli informacje są odpowiednio przesyłane, modulowane, różnicowane i interpretowane. Jeśli tak się nie dzieje, mówimy wówczas o zaburzeniach procesów integracji sensorycznej.

Objawy zaburzeń integracji sensorycznej można zaobserwować już u bardzo małych dzieci. Pewne zachowania, jak na przykład, niechęć do aktywności na placu zabaw- wspinania się, huśtania, kręcenia, czy wręcz przeciwnie- bardzo duża potrzeba ruchu, intensywne poszukiwanie wrażeń z nim związanych, które utrudnia dziecku funkcjonowanie, np. w sytuacji szkolnej, trudności z koncentracją uwagi, częste wpadanie na przedmioty czy osoby- mogą mieć związek z zaburzeniami procesów integracji sensorycznej. Lista objawów/wskaźników, które często niepokoją rodziców, i które mogą świadczyć o zaburzeniach integracji sensorycznej jest długa. Istnieje bowiem kilka typów zaburzeń integracji sensorycznej, a także samo nasilenie tych zaburzeń, może mieć różną głębokość i jakość.
Poniżej lista tylko niektórych z objawów, które mogą mieć związek z zaburzeniami integracji sensorycznej:

• Dziecko emocjonalnie reaguje na takie czynności, jak: obcinanie włosów i paznokci, mycie twarzy, głowy, zębów.
• Często się przewraca, wpada na przedmioty, jest mało zgrabne ruchowo.
• Przeszkadzają mu metki w ubraniach, ściągacze, golfy, szaliki, itp.
• Może mieć trudności z prawidłową artykulacją.
• Nie lubi wykonywać prac manualnych, bardziej precyzyjnych, takich jak rysowanie czy lepienie.
• Wykazuje nadwrażliwość na pewne zapachy, odmawia jedzenia niektórych potraw.
• Nie lubi delikatnego dotyku, głaskania, dotykania znienacka, może preferować tylko określone, akceptowane tkaniny.
• Nie lubi przebywać w głośnych miejscach, zatyka wtedy uszy. Może też przesadnie reagować na niektóre dźwięki, które nie są nieprzyjemne dla innych osób.
• Nie lubi aktywności ruchowych, szybko się męczy, prowadzi bardziej statyczny tryb życia.
• Jest zaniepokojone, gdy musi wejść na wysokie schody, drabinkę, usiąść na wysokim krzesełku czy huśtawce, a więc oderwać obie nogi od stabilnego podłoża.
• Mogą występować trudności z czytaniem.
• Siła, z jaką trzyma ołówek podczas pisania jest nieodpowiednia- zbyt duża lub przeciwnie, zbyt mała.
• Przejawia trudności z koncentracją uwagi na wykonywanych zadaniach.
• Nauka jazdy na rowerze, sznurowania butów, czy nawet zapinania guzików może być dla niego problematyczna.
• Dziecko może później nabywać takie umiejętności, jak siadanie, raczkowanie (lub w ogóle pomijać ten etap). Późno stawiać pierwsze kroki, wypowiadać pierwsze słowa.

Rodzicu, jeśli coś niepokoi Cię w rozwoju Twojego dziecka, dostrzegasz takie lub podobne objawy, możesz zgłosić się do naszej Placówki. Diagnoza procesów integracji sensorycznej składa się z kilku etapów. Nie jest ona nieprzyjemna dla dziecka i ma niewiele wspólnego diagnozą lekarską Pierwsza część dotyczy zebrania szczegółowego wywiadu na temat przebiegu ciąży, porodu, wczesnych etapów rozwoju dziecka, niepokojących rodzica obszarów. Ważna jest również obserwacja dziecka w trakcie jego swobodnych aktywności, zabawy. Kolejny etap to przeprowadzenie specjalistycznych prób klinicznych i testów. Sam proces diagnozy odbywa się w przyjaznych dla dziecka warunkach, aby na tyle ile jest to możliwe, swobodnie czuło się w nowej dla siebie sytuacji. Proces diagnostyczny kończy się omówieniem wyników badań oraz sformułowaniem zaleceń postdiagnostycznych.Jeśli wyniki wskazują na istnienie zaburzeń integracji sensorycznej i nie ma przeciwwskazań (np. natury medycznej), zaleca się uczestnictwo dziecka w zajęciach terapeutycznych, które odbywają się w specjalnie przygotowanej do tego sali. Równolegle, często istotna jest wtedy także specjalna organizacja bodźców sensorycznych w otoczeniu dziecka, zgodnie z zaleceniami terapeuty. Terapia metodą Integracji Sensorycznej (SI) nazywana jest „naukową zabawą”. Jest to metoda, w której ruch jest niezwykle ważny. Praca z dzieckiem w oparciu o tę metodę polega na dostarczaniu w trakcie aktywności ruchowej, odpowiednich i kontrolowanych ilości bodźców sensorycznych. Rezultatem takiej pracy jest poprawa integracji bodźców, które docierają do dziecka każdego dnia z otoczenia zewnętrznego, ale także z wewnątrz- z jego ciała. Sama terapia jest dla dziecka przyjemna, ponieważ wymagania i poziom trudności zadań jest dostosowany do jego możliwości tak, aby dziecko było w stanie poradzić sobie z zadaniem, ale jednocześnie było ono dla niego w pewnym sensie wyzwaniem. To wszystko sprawia, że w dziecku wzrasta motywacja do wykonywania ćwiczeń. Z czasem dziecko jest w stanie odpowiedzieć na wyzwania spotykające je nie tylko na sali terapeutycznej, ale również w codziennym funkcjonowaniu, coraz bardziej złożonymi reakcjami adaptacyjnymi.

Na podstawie:

• „Integracja Sensoryczna. Wprowadzenie do teorii, diagnozy, terapii”. Z. Przyrowski. Wydawnictwo Empis, 2011.
• „Trenuj mózg poprzez ruch. 236 Ćwiczeń procesów sensorycznych”. Pod redakcją Z. Przyrowskiego. Wydawnictwo EMPIS, 2016.
• „Zaburzenia przetwarzania sensorycznego a trudności szkolne”. Integracja Sensoryczna, Kwartalnik PSTIS, Dodatek dla nauczycieli i rodziców; wrzesień 2016.